Asset Publisher Asset Publisher

Prehistoryczne tereny górnictwa krzemienia wraz z lasami na liście UNESCO

6 lipca Krzemionkowski region prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego, jako 16. obiekt z Polski został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W części teren znajduje się w zarządzie Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski.

Decyzja w sprawie wpisania krzemionkowskiego regionu prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego na Listę UNESCO została podjęta na spotkaniu Komitetu Światowego Dziedzictwa, które odbyło w Baku (Azerbejdżan).

Region ten obejmuje kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach, "Borownię" i "Koryciznę" oraz neolityczną osadę na wzgórzu "Gawroniec" w Ćmielowie. Obiekt znalazł się wśród 35. proponowanych do wpisu, był jedynym z Polski. Leśnicy poparli wpis już w 2014 roku, a następnie aktywnie brali udział w spotkaniach z ekspertami z Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych ICOMOS oraz konsultacjach oceniających wniosek o wpis.

Unikatowość pola eksploatacyjnego prehistorycznych kopalń krzemienia pasiastego w Krzemionkach bierze się zarówno z wielkości tego obiektu, dobrze widocznego krajobrazu pokopalnianego na dużej przestrzeni oraz znakomicie zachowanej architektury podziemi sprzed około 5 tysięcy lat, zwłaszcza zaś nieznanej z innych tego typu obiektów na świecie podziemnej struktury kopalń komorowych z licznymi śladami prowadzonej tutaj precyzyjnie gospodarki górniczej. Zespół kopalń krzemionkowskich jest znakomitym przykładem prehistorycznej myśli technicznej oraz pomnikiem wielkiego wysiłku minionych pokoleń. Kopalnie zostały odkryte w 1922 r. przez urodzonego w Ostrowcu geologa prof. Jan Samsonowicza. To największy i najlepiej zachowany obiekt tego typu na świecie.

Więcej informacji o Krzemionkach na stronie Unesco

Leśnicy nadal będą brali udział w pracach nad powstawaniem oraz realizacją Planu Zarządzania obiektem. Działania te są koordynowane przez Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Muzeum Archeologiczne i Rezerwat w Krzemionkach. Ważnym elementem będą też działania związane z udostępnieniem turystycznym tego terenu w sposób zapewniający zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych.

Teren obiektu znajdujący się w zarządzie Lasów Państwowych objęty jest ochroną jako rezerwat przyrody Krzemionki Opatowskie. Został utworzony w 1995 r. w celu ochrony pradziejowych pól górniczych, kopalń krzemienia pasiastego z okresu neolitu, epoki kamienia oraz porastającej je roślinności. Jego łączna powierzchnia wynosi 378,79 ha, w tym w zarządzie Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski znajduje się 150,70 ha. Pod względem przyrodniczym w rezerwacie można obserwować ciekawy przykład rozwoju szaty roślinnej poddanej przed tysiącami lat silnej antropopresji, jest to przykład wtórnej sukcesji roślinności na pradawnych polach górniczych. Występuje tu wiele gatunków chronionych oraz rzadkich związanych z siedliskami zasobnymi w węglan wapna oraz zbiorowiskami roślinności ciepłolubnej. Zinwentaryzowano tu m.in. wawrzynek główkowaty, wiśnię karłowatą, zawilec wielkokwiatowy, pluskwicę europejską, goryczkę krzyżową, lilię złotogłów, pierwiosnek lekarski, dziewięćsił bezłodygowy, orlik pospolity, obuwik pospolity, ostrożeń pannoński, buławnik czerwony, tajężę jednostronną, powojnik prosty, marzankę barwierską, widłak goździsty. Szczególnymi działaniami zgodnie z zapisami planu ochrony rezerwatu objęte jest siedlisko świetlistej dąbrowy.