Asset Publisher Asset Publisher

Rezerwat „Modrzewina”

Jednym z największych rezerwatów przyrody położonych na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu jest „Modrzewina”. Tutaj właśnie znajduje się najdalej na północ wysunięte stanowisko modrzewia polskiego, drzewa które przez jednych botaników uważane jest za odrębny gatunek, inni zaś traktują go wyłącznie jako podgatunek modrzewia europejskiego.

Jednym z największych rezerwatów przyrody położonych na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu jest „Modrzewina”. Tutaj właśnie znajduje się  najdalej na północ wysunięte stanowisko modrzewia polskiego, drzewa które przez jednych botaników uważane jest za odrębny gatunek, inni zaś traktują go wyłącznie jako podgatunek modrzewia europejskiego.

Rezerwat „Modrzewina” to odrębny kompleks leśny zlokalizowany w pobliżu miejscowości Mała Wieś, która leży około 10 kilometrów na zachód od Grójca. Uroczysko o tej samej nazwie co rezerwat wchodzi w skład lasów Nadleśnictwa Grójec, zajmując powierzchnię przekraczającą nieznacznie 332 ha.

Pierwsze wzmianki o „lesie modrzewiowym” rosnącym w tym miejscu pochodzą z osiemnastego wieku, kiedy to sam król Stanisław August Poniatowski w lipcu 1787 roku miał wizytować włości należące wówczas do wojewody rawskiego Bazylego Walickiego. Tereny dzisiejszego rezerwatu stanowiły wówczas miejsce polowań oraz pozyskania drewna na potrzeby ówczesnych właścicieli. W krajobrazie rezerwatu swoje piętno odcisnęły także wydarzenia I wojny światowej, których niemymi świadkami są pozostałości linii okopów widoczne w południowo-wschodniej części kompleksu leśnego. W okresie międzywojennym prowadzono tutaj gospodarkę leśną. Pozyskiwane wówczas drewno modrzewiowe służyło, między innymi jako materiał na podkłady kolejowe, a także stanowiło cenny surowiec na maszty dla przemysłu szkutniczego. W tym też okresie miały miejsce pierwsze próby objęcia ochroną najcenniejszych drzewostanów z udziałem modrzewia polskiego. Dzięki zaangażowaniu botanika i dendrologa, profesora SGGW, Ryszarda Kobendzy w 1927 roku wyłączono z gospodarki leśnej ponad 7 hektarów lasu modrzewiowego znajdującego się w tamtym czasie na gruntach prywatnych.

Wraz z wybuchem II wojny światowej nad terenami dzisiejszego rezerwatu zawisło widmo rabunkowej gospodarki okupanta. Najwartościowsze powierzchnie starodrzewi modrzewiowych udało się jednak uratować dzięki zaangażowaniu miejscowych leśników oraz szczęśliwemu zbiegowi okoliczności… kiedy to tereny te uznano „za wartościowe dla III Rzeszy”. Pierwsze zarządzenie powołujące rezerwat przyrody „Modrzewina” na powierzchni ponad 336 hektarów wydano po wojnie w 1959 roku. Od tej chwili cały kompleks leśny został objęty ochroną prawną.

Rezerwat „Modrzewina” obejmuje obszar równinny pokryty utworami pylastymi oraz glinami zlodowacenia środkowopolskiego. Wśród gleb wyraźnie dominują płowe oraz brunatne, zaś w miejscach wilgotniejszych opadowoglejowe. Z glebami wiążą się żyzne siedliska lasu świeżego i lasu mieszanego świeżego, wyraźnie przeważające w rezerwacie. Szatę roślinną tworzą przede wszystkim różne podzespoły grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum, które to zbiorowisko coraz wyraźniej opanowuje tereny kompleksu „Modrzewina”, wypierając obecne tutaj niegdyś w większym udziale fitocenozy borów mieszanych.

W piętrze drzewostanu wciąż istotne znaczenie posiada modrzew polski, osiągający wiek 300 lat, wysokość 45 metrów i pierśnicę do 130 centymetrów. Istotnymi składnikami drzewostanów rezerwatu są także sosna i dęby szypułkowy oraz bezszypułkowy. W niższych piętrach obserwuje się intensywny rozwój grabu oraz leszczyny, które to gatunki stanowią istotne utrudnienie dla ewentualnego naturalnego odnowienia modrzewia polskiego. Na obszarze rezerwatu występują także obce naszej florze gatunki, takie jak modrzew japoński, klon jesionolistny, czeremcha późna, a w warstwie runa niecierpek drobnokwiatowy. Rośliny te są jedną z ważnych przeszkód dla podejmowanych tutaj działań ochronnych, których celem jest przywrócenie szaty roślinnej zbliżonej do stanu naturalnego oraz zapewnienie ciągłości egzystencji modrzewia polskiego jako panującego lub współpanującego elementu drzewostanów rezerwatu.

Na terenie rezerwatu „Modrzewina” znajduje się także ścieżka przyrodniczo-leśna ukazująca walory tego uroczyska oraz wiata edukacyjna, w której warto odpocząć w cieniu grabów, dębów i modrzewi.